Қазақ халқының ең маңызды ғұрыптарының бірі – тұсау кесу. Бұл баланың өмірдегі жолы жеңіл және жарқын болуы үшін аяғындағы тұсауын кесу.
Ерте кезден бастап және бүгінгі күнге дейін қазақ халқы бала тәрбиесіне көп көңіл бөлген. Баланың дүниеге келуі үлкен қуаныш болып саналды және оның барысында әр түрлі салт-дәстүр қатар жүреді.
Тұсаукесер – қазақтың көне дәстүрлерінің бірі, ол бүгінгі күнге дейін сақталып келеді. Бұл рәсім кішкентай балаға арналған және оны бала тез аяққа тұруы үшін жасайды.
Тұсау кесу дәстүрі қазақ халқында тәңірлік кезеңнен бері бар деп саналады. Әдетте, бала алғашқы қадамдарды жасай бастағанда жүзеге асырылады. Көбінесе ол сәби жасқа толғанда жасалады.
Біздің ата-бабаларымыз, егер сіз тұсау кесу рәсімін жасамасаңыз, онда баланың болашағы бақытсыз болады, ол өзінің өмір жолында жиі сүрінеді деп сенген. Егер әдет-ғұрып орындалса, онда баланы жарқын және сәтті тағдыр күтеді деп есептеген.
Тұсаукесер – баланың ата-анасы үшін маңызды және ұлан-асыр мереке күні. Қонақтар үшін дастархан жайылып, мерекені көңілді өткізеді.
Тұсаукесер өткізу ережелері
Дәстүр бойынша, тұсау кесу үшін ақ жолды бейнелейтін ақ мата және түрлі-түсті арқандар алынады. Көбінесе олар үш түсті: қызыл, ақ және жасыл болады. Ақ – тазалықтың, жасыл – денсаулық пен ұзақ өмірдің, ал қызыл – молшылықтың символы.
Тұсау кесу рәсімі кезінде баланың аяғы осы арқанның көмегімен сегіз саны сияқты – шексіздік символымен байланады. Отбасы мүшелерінің алдын-ала таңдаған жігерлі, мейірімді, жағымды қасиеттері мен үлкен өмірлік жетістіктері бар адам тұсауын кеседі. Баланың болашақ жолы да оның тұсауын кескен адам сияқты сәтті болады деп ырымдаған.
Дәл сол адам жіптерді кескеннен кейін баланы екі қолынан ұстап бірнеше заттар қойылған ақ жолдың соңына дейін жетелеп апарады. Әдетте алма, кітап, ақша және домбыра болады. Қазақ халқы ежелден баланы қандай зат таңдайды, оның тағдыры да сондай болады деп сенген.
Егер алманы таңдаса, ол үнемі тоқ болады, егер кітап болса – ақылды және білімқұмар, ақша болса – бай, ал домбыра – шығармашылық адамы болады деп есептеген.