Ақтөбе музыкалық колледжінің түлегі, әлемге әйгілі опера әншісі Светлана Касьянмен сұхбат.

Рим Папасы оны өнердегі жетістіктері үшін Сент-Сильвестер орденімен марапаттады, гректер оны «жаңа Мария Каллас» деп атайды, оның өнерін тамашалаған АҚШ-тың Ресейдегі елшісі «бұрын соңды өмірімде мұндай дүниені естімегенмін» деп мәлімдеді. Әлемнің үздік театр сахналарында опералық спектакльдерде сопрано партияларын тамаша орындаушы ретінде 40-тан астам елде классикалық музыка сүйер қауым білетін Светлана Касьян Қазақстанда Ақтөбе қаласында бой жетті. Сол жерде ол А. Жұбанов атындағы музыкалық колледжді бітірген. Димаш Құдайберген оқыған осы оқу орнының 50 жылдық мерейтойын мерекелеу алдында DK Media World редакторлары оның ең талантты түлектерінің бірінен сұхбат алды.

– Светлана, сіз ән айтумен қалай айналыса бастадыңыз? Сіздің осы мамандықты таңдауға кім әсер етті?

– Менің анам-музыкант, ол Ақтөбе мектептерінің бірінде сабақ берген. Үйімізде ішер ас немесе жиһаз болмауы мүмкін, бірақ музыка әрдайым естіліп тұратын. Бізде фортепиано болды, мен ерте жастан Чайковский, Шопен, Рахманиновты тыңдадым. 4-5 жасымда анам мені өзім таңдаған танымал әуенді аспапта ойнап отырған кезімде байқап қалды, сол сәтте менің абсолютті есту қабілетімнің бар екенін білді. Ол мені музыка мектебіне апарған кезде, менің хорға тым үлкен дауысым бар екені белгілі болды. Сондықтан мені жеке партияларға қойды. Бірден мен концерттер мен байқауларға қатысып, жүлделі орындарға ие бола бастадым.

Осылайша, менің жолымның неден басталатыны басынан шешілді және қандай мамандықты таңдайтыныма еш күмән болмады. Барлығы маған: «Ән айтуың керек» деді, бірақ қандай ән айтатыным анық емес еді. Мен халық музыкасын да, эстрадалық әндерді де шырқадым, классикаға дейін, опера әніне дейін барлық жанрларды сынап көрдім.

– Яғни, классикалық жанр бастапқыда айқын таңдау болған жоқ па?

– Жоқ, қаламызда опера театры болмағандықтан, мен 17 жасқа дейін операны жанды дауыста естіген жоқпын. Мен тіпті бастапқыда операны ескі, ұнамсыз, тарабар тілінде түсініксіз нәрсе екендігі туралы идеяға ие болдым, ол кезде мен үшін бұл қызықты перспектива емес еді.

– Біздің түсінгеніміз бойынша, музыкалық колледжге түсу сіз үшін табиғи таңдау болды.

– Иә, мен ол жерде жұмыс істейтін керемет педагогтарға әлі де ризамын. Қабылдау кезінде менде өте маңызды гормоналды өзгерістер болды, бұл тек ұлдарда ғана емес, қыздарда да сирек кездеседі. Бұған дейін мен өте сәтті ән айтып жүрдім, бірақ кенеттен өтпелі кезеңде, 9-сыныптан кейін дауыстың бұзылуы болды. Мен қатты қорықтым, бірақ колледж оқытушылары мені тыныштандырып, не болатынын, дауысты қорғау керек екенін түсіндірді. Олар алдымен музыкалық дайындық жақсы болған дирижер-хор бөліміне түсуге кеңес берді.

Сол кезде мені вокалдық бөлімге алмағанына ренжідім, бірақ қазір мен оларға кәсіби көзқарастары үшін өте ризамын. Бұл маған гормоналды қайта құру кезінде дауысты бұзбауға, осы қауіпті жастан аман өтуге және одан әрі вокалға ауысуға мүмкіндік берді. Бұл мен үшін дұрыс бастама және колледж педагогтары тарапынан өте кәсіби қарым-қатынас болды. Әлемдегі барлық вокалдық мектептер, тіпті ең үздіктері де студенттердің денсаулығы мен олардың болашағына ұқыпты қарамайды.

Мұндай шеберлік пен кәсібилік жиі кездесе бермейді, бұл екі есе құнды. Олардың кеңестері маған өсуге көмектесті, олар мені бағыттады, дұрыс репертуар берді және соңында опера әніне алып келді. Сондықтан мен әрқашан кішкентай Ақтөбе қаласында әлемнің ірі орталықтарында кездестірмейтін керемет кәсіпқойлар болуы мүмкін деп айтамын.

Ақтөбе музыкалық колледжінде музыканттардың топ ұжымы жұмыс істейді. Бұл әсіресе әлемді аралап, кімнің қалай ойнайтынын тыңдап, қай жерде білімді қалай беретінін көру арқылы жақсы түсінуге болады.

Мен колледжде алған барлық нәрсені өте бағалаймын және оның мұғалімдеріне алғыс білдіруден шаршамаймын. Ақтөбеде тұратын осындай шеберлер мен таланттар әлем бойынша – біреу ғана. Мен оларды шын жүректен жақсы көремін және оларға келе отырып, бұл менің Отаным, отбасым, үйім екенін сезінемін.

Мен – язидка ұлтымын, біз Қазақстанға Батумиден көшіп келдік, мен ол кезде әлі бала едім. Менің ойымша, Ақтөбе бізге құшағын ашты, өйткені ол жерде өте кедей өмір сүрген отбасымыз көп көмек алды. Бұл керемет музыканттармен бірге ақысыз қосымша сабақтар болды, соның арқасында мен конкурста жеңіп, отбасымды қаржылай қолдай алдым. Колледжде мені опералық жолға жіберді, мен алғашқы неаполитандық әнімнің ноталарын өзіммен бірге алып жүремін. Жақында мен оны орындадым және осы сәтті есіме алдым. «Сүйемін, алғыс айтамын және бағалаймын» – осы үш сөзді Ақтөбедегі музыкалық колледждің барлық педагогтарына жеткізгім келеді.

– Жүрегіңізге қолыңызды қойып тұрып айтыңызшы, сізде ұнатпайтын пәндер болды ма?

– Сүймейтін пәндер болған жоқ. Бірақ мен өмірде ең қорқатын пән – Музыка теориясы болды. Қашып кету, келмеу үшін себеп табу, ауру болып көріну ниеті болды. Мені колледж дәлізінде теория пәнінің мұғалімі Татьяна Николаевна Соловьева кездестіріп қалғаны әлі есімде, маған ол қатты науқас адамның түрі жадырап тұрған менің жүзімнен көрінбейтінін айтты. Содан кейін, әрине, мен есейдім, оқуды қолға алдым. Нәтижесінде, Ақтөбеде маған бергеннің бәрі із-түзсіз жоғалмады керісінше өз жемісін берді.

– Бұл жағдай Ақтөбедегі колледжден кейін сіз Мәскеу консерваториясына оқуға түскен кезіңізде болды ма?

– Иә, дәл осы пәндер бойынша сольфеджио мен музыка теориясы бойынша мен бірінші болып консерваторияны қызыл дипломмен бітірдім. Әрине, бұл менің колледждегі педагогтарымның еңбегі.

– Сіз өз колледжіңіздің тағы бір танымал түлегі Димаш Құдайбергенмен қарым-қатынас жасап тұрасыз ба?

– Әрине! Ол басқа жанр – кроссоверді таңдады. Біздің әрқайсымыздың өз аудиториямыз бар. Өзінің танымалдылығына, жетістігіне қарамастан, өзінің дарындылығының арқасында, оған осындай мұра берген керемет отбасы: харизма, мәдениет, энергетика, музыкадағы шығармашылық, ол адамгершілікті, жүректі, жанын жоғалтпағаны маған өте ұнайды, ол үшін мен ғана емес, бүкіл әлем оны жақсы көреді. Ол шынайы. Бұл музыкантқа өте қажет! Мен өзім осы қарапайымдылықты сақтауға тырысамын.

– Мүмкін, қарым-қатынастың қарапайымдылығы сізге кез-келген адаммен, мейлі ол Рим Папасы болсын, АҚШ-тың Мәскеудегі елшісі болсын, ортақ тіл табуға көмектеседі ме?

– Әрине, көрермен мұны орындаушылардан сезінеді және сол үшін жақсы көреді. Маған ең ыңғайлысыда осы. Мүмкін, мен Ақтөбелік қыз болып естерінде қалған болармын, оны өзім өзгерткім де келмейді.

– Біздің сүйікті сұрағымыз: сіз өзіңізді қашан бақытты сезінесіз?

– Менің барлық сүйіктілерім мен жақындарым сау және қасымда болған кезде. Күн жарқырап, қолымда бір кесе кофе болған кезде. Мен үшін бұл абсолютті бақыттың сәттері! Мені армандаған Пуччинидің «Анжелика апай» операсында ән айтуға шақырған кезде дәл сол бақытты сезіндім. Сүйікті музыка әрқашан мені бақытты етеді.

Оксана Иванова, DK Media World